Đồng bào buôn Sút M'đưng (xã Cư Suê) trong nỗ lực giữ gìn nghề dệt truyền thống
Nghề dệt thổ cẩm là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc ÊĐê từ bao đời nay. Dưới ánh sáng Nghị quyết đại hội Đảng các cấp, hiện nay đời sống của đồng bào ở các buôn làng ngày càng khởi sắc, cuộc sống hiện đại đã khiến các sản phẩm thổ cẩm truyền thống dần dần bị mai một, lãng quên, không còn thu hút đồng bào, nhất là thế hệ trẻ giữ gìn. Tại buôn Sút M'Đưng (xã Cư Suê) thời gian qua đồng bào trong buôn đã có nhiều nỗ lực trong việc gìn giữ nghề dệt thổ cẩm, nét đẹp văn hóa của cha ông để lại, nhưng gặp rất nhiều khó khăn.
Ami H Đam (bên trái) truyền dạy kinh nghiệm dệt thổ cẩm cho thế hệ trẻ
Amí H'Đàm (buôn Sút M'đưng xã Cư Suê) năm nay đã ngoài 50 tuổi là một trong những người có tay nghề dệt thổ cẩm giỏi không chỉ trong buôn mà còn cả ở xã Cư Suê. Đến nay Amí H'Đàm đã có gần 20 gắn bó với thổ cẩm. Amí H'Đàm cho biết: Lúc trước bản thân không hề biết và quan tâm đến nghề dệt thổ cẩm, tuy nhiên hằng ngày thấy mẹ sau thời gian làm nương rẫy lại ngồi bên khung cửi để dệt, việc thường xuyên được tiếp xúc với các sản phẩm thổ cẩm trong sinh hoạt hàng ngày nên đã nuôi dưỡng cho Amí H'Đàm tình yêu thổ cẩm với các sản phẩm tỉ mỉ, đẹp mắt như chăn, tấm địu em bé, áo, váy… Ban đầu khi mới học dệt, Amí H'Đàm gặp rất nhiều khó khăn, vì thổ cẩm đòi hỏi người dệt phải nắm bắt ý đồ từ khi mắc sợi, biết phối màu sắc để tạo ra những sản phẩm thổ cẩm phù hợp theo yêu cầu. Khó khăn là thế nhưng với ý chí, niềm đam mê, cùng với nghị lực và không ngừng học hỏi kinh nghiệm từ mẹ, nên chỉ một thời gian sau đó Amí H'Đàm đã biết dệt và dệt rất thuần thục. Amí H'Đàm còn tận tình truyền dạy kinh nghiệm của bản thân cho con cháu cũng như những người có niềm đam mê, yêu thích về nghề dệt thổ cẩm như mình, nhằm góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc. Amí H'Đàm ở buôn Sút M'đưng (xã Cư Suê) chia sẻ: Tôi rất thích nghề dệt thổ cẩm, khi thấy mẹ dệt bản thân cũng tự mày mò học theo. Nói chung ban đầu cũng rất khó vì chưa hiểu biết nhiều, đường dệt bị méo lên, méo xuống. Rồi họa tiết hoa văn cũng vậy, hoa văn 20 sợi, 30 sợi, 50 sợi dệt đều khác nhau, nhưng khi quen rồi lại thấy dễ chứ không còn khó nữa, tùy theo người học. Bản thân tôi thì dệt cho các con, các cháu, chị em trong gia đình, người thích chăn địu, người thích chăn đắp tôi đều dệt hết, dệt để dùng trong gia đình chứ chưa có bán ra bên ngoài...
Amí H'Ngân là thế hệ trẻ của buôn Sút M'đưng (xã Cư Suê) rất buồn vì không biết dệt thổ cẩm. Amí H'Ngân cho biết: Nhìn những sản phẩm thổ cẩm tỉ mỉ, đẹp mắt của dân tộc mình, bản thân rất thích và mong muốn tự tay mình dệt nên những sản phẩm đó, tuy nhiên trong gia đình không có thành viên nào biết đến nghề dệt. Không chỉ bản thân Amí H'Ngân mà nhiều phụ nữ thế hệ trẻ trong buôn đều không biết dệt thổ cẩm. Vì vậy chị em trong buôn mong muốn thời gian tới, địa phương phối hợp mở lớp dệt thổ cẩm để chị em đăng ký tham gia, góp phần giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống. Amí H'Ngân ở buôn Sút M'đưng (xã Cư Suê) nói: Tôi thấy công việc dệt thổ cẩm xem thì rất dễ nhưng khi bắt tay vào làm mới thấy khó. Thế hệ trẻ như chúng tôi rất thích và mong muốn được học, nhưng chưa tận mắt thấy, tận tay làm thì sự ham thích cũng chỉ để trong lòng mà thôi. Vì vậy tôi mong sao sắp tới địa phương có thể mở các lớp truyền dạy nghề dệt để chị em trong buôn học tập và làm ra các sản phẩm truyền thống. Thực tế cũng còn nhiều chị, nhiều mẹ, nhiều bà vẫn gìn giữ và duy trì nghề dệt vì sự đam mê và yêu thích, sản phẩm chỉ dùng trong gia đình chứ chưa có bán và tiêu thụ ra bên ngoài.
Ama Y Prăng - buôn trưởng buôn Sút M'đưng xã Cư Suê cho biết: Hiện nay toàn buôn có 345 hộ gia đình với 1.727 nhân khẩu, trong đó chủ yếu là đồng bào ÊĐê. Nghề dệt thổ cẩm trong buôn hiện vẫn còn duy trì nhưng chủ yếu là người lớn tuổi, người già, đa số lớp trẻ ít ai biết đến. Thời gian qua buôn đã tăng cường tuyên truyền, vận động cũng như tạo điều kiện để thế hệ trẻ làm quen với nghề dệt thổ cẩm nhằm nuôi dưỡng niềm đam mê, yêu thích văn hóa truyền thống dân tộc. Tuy nhiên việc truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho thế hệ trẻ gặp nhiều khó khăn, mong muốn thời gian tới các cấp, các ngành tạo điều kiện mở lớp nghề dệt thổ cẩm cho chị em trong buôn học tập. Ama Y Prăng - Buôn trưởng Buôn Sút M'đưng xã Cư Suê cho biết thêm: Trước đây nghề dệt thổ cẩm trong buôn rất phổ biến, nhà nào cũng có người biết dệt, hiện nay nghề dệt dần dần bị mai một. Toàn buôn hiện có khoảng 50 người biết dệt thổ cẩm. Lớp trẻ hiện nay muốn học dệt thổ cẩm nhưng không có người truyền dạy và buôn không có điều kiện để mở lớp. Vì vậy bà con trong buôn mong muốn Đảng và Nhà nước quan tâm, tạo điều kiện mở một lớp nghề dệt thổ cẩm cho thế trẻ học tập, góp phần giữ gìn văn hóa truyền thống tốt đẹp của cha ông để lại.
Trước ảnh hưởng của cuộc sống hiện đại, không chỉ ở buôn buôn Sút M'đưng (xã Cư Suê) mà các buôn làng khác trên địa bàn huyện nghề dệt thổ cẩm cũng dần bị lãng quên, mai mọt. Mong muốn chung của đồng bào sẽ được tham gia các lớp truyền dạy dệt thổ cẩm do chính quyền địa phương tổ chức. Đặc biệt là việc liên kết tạo đầu ra cho sản phẩm, không chỉ giúp đồng bào có thêm thu nhập mà còn góp phần quan trọng trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc Êđê./.
H'Xiu Êban
