Nhiều khó khăn trong việc tái canh cà phê ở xã Ea Kiết
Cà phê là cây trồng chủ lực trong phát triển kinh tế của nhiều hộ dân trên địa bàn xã Ea Kiết nói riêng và huyện Cư M'gar nói chung. Tuy nhiên, diện tích cà phê già cỗi chiếm tỷ lệ tương đối, nhiều vườn cà phê có độ tuổi từ 18 đến 20 năm, đặc biệt có nhiều vườn cà phê có độ tuổi từ 30 đến 40 năm. Do đó, nhu cầu tái canh cà phê trên địa bàn xã Ea Kiết khá cao, nhưng người dân lại không mặn mà với nguồn giống để tái canh do Nhà nước cấp.
Gia đình anh Hoàng Ngọc Kim ở thôn 14 xã Ea Kiết là một trong những hộ tiên phong trong việc tái canh cà phê bằng phương pháp trồng mới. Để đảm bảo chi phí đầu tư trong việc tái canh, anh Kim đã thực hiện tái canh từng phần. Mặc dù mới trồng từ đầu mùa mưa năm 2015, nhưng anh Kim khẳng định đây là giống cà phê có chất lượng, hứa hẹn cho năng suất cao. Theo các chuyên gia nông nghiệp, việc tái canh cà phê đòi hỏi phải có sự chăm sóc, áp dụng đúng quy trình kỹ thuật mới đạt kết quả cao; Nhiều hộ gia đình trong huyện thực hiện việc tái canh cà phê bị thất bại và được đánh giá nguyên nhân là do làm sai quy trình kỹ thuật; Nhiều nông dân làm tự phát, không nắm rõ khoa học kỹ thuật, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm là chính nên đã thất bại. Chính vì lý do này, nên trong quá trình thực hiện tái canh cà phê của gia đình mình, Anh Kim rất chú trọng đến khâu xử lý đất và cây giống.
Là địa bàn có diện tích cà phê già cỗi nhiều, nhu cầu tái canh cà phê ở xã Ea Kiết khá cao. Tuy gặp nhiều khó khăn về nguồn vốn, nhưng các hộ nông dân ở đây đã chủ động vay vốn ngân hàng để cải tạo các vườn cà phê. Thực tế cho thấy, không ít vườn cà phê trên 20 năm tuổi, người dân đã tập trung đầu tư chăm sóc, nhưng do giống trước đây ít quả, nhân nhỏ, cộng thêm vườn cà phê đã già cỗi nên năng suất rất thấp. Khi thực hiện tái canh, cà phê sau 03 năm đã cho thu bói và từ năm thứ 05 trở lên đã đạt năng suất từ 03 đến 04 tấn/ha.
Một trong những giống cà phê được bà con nông dân ở xã Ea Kiết lựa chọn để thực hiện việc tái canh là giống cà phê TR4. Đây là giống sinh trưởng và phát triển tốt, cành nhiều, cho năng suất đạt từ 4,5 đến 06 tấn/ha, đặc biệt có nhiều vườn cà phê chăm sóc tốt cho năng suất 07 tấn/ha. Một trong những ưu điểm nổi bật của giống cà phê này là có khả năng kháng được bệnh rỉ sắt cao, với chỉ số bệnh biến động khoảng 0,1%. Một thực tế đang tồn tại ở xã Ea Kiết trong thời gian qua đó là quá trình thực hiện tái canh cà phê có sự khác biệt về chất lượng giữa giống cà phê tái canh được cấp và giống do người dân chủ động mua. Cùng thời điểm tái canh như nhau, nhưng giống cà phê tái canh được cấp lại phát triển kém.
Theo chính quyền địa phương - người dân không mặn mà với nguồn giống cà phê tái canh được cấp. Vào thời điểm năm 2014, 2015, khi triển khai cấp giống cà phê để thực hiện tái canh tại xã Ea Kiết, nhiều diện tích cà phê giống tái canh được cấp đã bị chết chỉ sau vài tháng trồng. Nhiều ngươi dân cho rằng nguyên nhân là do nguồn giống không đảm bảo. Đồng thời vào thời điểm ngành nông nghiệp cấp giống cà phê để tái canh gần cuối mùa mưa, nên khi trồng, cây mới kịp ra rễ non đã gặp nắng nóng nên bị chết nhiều. Sự cố này không chỉ gây thiệt hại cho người nông dân ở thời điểm đó, mà cho đến nay, không ít hộ nông dân ở xã Ea Kiết chưa thực sự an tâm đăng ký nhận giống do Nhà nước cấp để thực hiện việc tái canh trên địa bàn. Được biết, hiện nay xã Ea Kiết có 2.226 ha cà phê. Từ năm 2010 đến nay, mỗi năm nông dân trên địa bàn xã đã chủ động tái canh, hoặc ghép cải tạo khoảng 20ha cà phê. Theo kế hoạch năm 2016, xã Ea kiết sẽ tái canh khoảng 25 ha theo hai hình thức là trồng mới và cưa ghép cải tạo và xã Ea Kiết phấn đấu đến năm 2020 sẽ hoàn thành việc tái canh khoảng 315ha cà phê. Để công tác tái canh cà phê đạt hiệu quả, thông qua các đoàn thể, xã Ea Kiết đang tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân làm tốt các khâu, từ chuẩn bị đất, đến khâu chọn giống, phân bón và tiến hành trồng xen các loại cây trồng khác để hạn chế những rủi ro cũng như nâng cao thu nhập trên cùng một đơn vị diện tích ./.
Công Phong
