Ông Tạ Văn Bông thu nhập cao từ mô hình tổng hợp
Trong khi rất nhiều nông dân trên địa bàn xã Ea M'nang chỉ độc canh cây cà phê, tiêu hoặc lúa, thì ông Tạ Văn Bông ở thôn 1B xã Ea M'nang lại chọn cho mình hướng đi riêng đó là xây dựng vườn cây tổng hợp bao gồm cả cây công nghiệp dài ngày và cây ăn trái, nhờ đó đã giúp gia đình có thu nhập thường xuyên với mức khá cao.
Cách đây khoảng 10 năm, với ông Tạ Văn Bông ở thôn 1 B - xã Ea Mnang, việc chọn vùng đất này để canh tác là một quyết định liều lĩnh, bởi đây là khu vực đồi dốc, đất đai bạc màu, nguồn nước lại không ổn định. Thế nhưng do điều kiện kinh tế khó khăn nên có đất sản xuất đã là một điều hạnh phúc đối với gia đình ông Bông. Với ý tưởng xây dựng mô hình tổng hợp, ngay từ ban đầu ông Tạ Văn Bông đã thiết kế vườn cây theo kiểu trồng xen canh cây công nghiệp và cây ăn trái. Cùng với việc trồng cà phê, ông Bông đã trồng cây trụ sống để chuẩn bị cho việc trồng tiêu. Theo ông Bông, mặc dù phải đầu tư nhiều công chăm sóc nhưng về lâu dài cây trụ sống mang lại rất nhiều lợi ích. Điều dễ thấy nhất đó là cây vừa che bóng cho vườn cây, vừa kéo dài thời gian khai thác vườn tiêu, hạn chế được các bệnh nguy hiểm và giảm bớt chi phí đầu tư ban đầu. Cây trụ sống mà ông Bông đưa vào trồng chủ yếu là keo, bên cạnh đó còn có cây lồng mức và gòn. Theo kinh nghiệm của ông Bông thì keo là loại cây có ưu thế hơn cả vì lá của cây này nhỏ, vừa có khả năng che mát nhưng cũng vẫn có tán xạ để ánh sáng xuống cho tiêu quang hợp. Bên cạnh đó, keo là cây họ đậu nên không cạnh tranh đạm với cây tiêu. Một ưu điểm khác của cây keo đó là cây lớn rất nhanh và có tuổi thọ cao, lá của cây còn có thể dùng để làm thức ăn cho gia súc. Theo cách làm này, chỉ trong ba năm đầu, vườn cây 2 héc ta của gia đình ông Tạ Văn Bông đã được phủ kín cây cà phê và tiêu.
Những năm gần đây, trái bơ được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng nên ông Tạ Văn Bông đã quyết định chọn bơ sáp để đưa vào trồng xen trong vườn cà phê và tiêu. Ngoài giống bơ sáp của Việt Nam, ông Bông đã đầu tư mua giống bơ Bút của Mỹ về trồng. Theo kinh nghiệm của ông Bông, muốn cho cây phát triển tốt và bền vững thì việc đầu tiên là phải nắm vững kỹ thuật, do đó, cứ ở đâu có lớp tập huấn kỹ thuật cho nông dân là ông Bông lại tham gia. Vừa học tập kinh nghiệm, vừa áp dụng vào sản xuất nên vườn cây của ông Bông phát triển rất tốt. Theo ông Bông, khi trồng bơ, nên dùng phân hóa học có tỷ lệ 10-30-10 (đạm, lân, ka li) cho cây bơ trong thời kỳ kiến thiết cơ bản vì trong những năm đầu cây cần nhiều lân để phát triển hệ thống rễ; vào giai đoạn thu hoạch, tỷ lệ phân bón thích hợp là 10-5-20 (đạm, lân, ka li). Tuy nhiên, không nên lạm dụng phân bón hóa học vì lượng phân bón quá cao có thể gây tổn thương bộ rễ, gây cháy lá, rụng lá và có thể làm chết cây. Ngoài ra, khi trồng bơ cần bổ sung phân bón hữu cơ, vi sinh để giúp cây phát triển nhanh cho năng suất cao. Trung bình mỗi năm, gia đình ông Bông thu được 16 tấn bơ, trong đó, riêng bơ Bút khoảng 5 tấn. Chỉ tính mức giá trung bình 20.000/1kg, thì ông Bông đã thu được trên 300 triệu đồng. Dự kiến trong những năm tới, số tiền ông Bông thu được mỗi năm còn cao hơn rất nhiều.
Tận dụng lá cây của trụ sống, mới đây, ông Tạ Văn Bông còn đầu tư xây dựng chuồng để nuôi dê. Việc nuôi dê trong vườn cây tổng hợp khá thuận lợi vì tận dụng được lá keo của trụ tiêu sống… Cũng nhờ nuôi dê, ông Bông lại có thêm nguồn phân bón hữu cơ cho cây. Để chủ động về nguồn nước, ông Bông đã đào ao thả cá, vừa giúp cây trồng phát triển tốt, vừa tăng thêm thu nhập cho gia đình.
Với sự cần cù và cách làm sáng tạo, nhiều năm qua, ông Bông luôn được đánh giá là một trong những nông dân tiêu biểu trong phong trào sản xuất, kinh doanh giỏi ở xã Ea M'nang. Và mới đây ông vinh dự được UBND huyện Cư M'gar tặng giấy khen gia đình sản xuất kinh doanh giỏi giai đoạn 2012 – 2016 ./.
Công Phong
